KORE VE ALTAY ŞAMAN RİTÜELLERİNDE KULLANILAN GİYSİ VE UNSURLARININ FORM, RENK, MATERYAL, SEMBOL VE TEKNİK ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
Author :
Abstract
Kadim Türk Kültürüne ait en eski bulgularda izlerine rastlanılan Şaman (Kam) ve Şaman inancı farklı coğrafyalarda, aynı temelde ama çok farklı şekillerde var olmaktadır. İnsan faaliyetlerinin dışında kendi kendini sürekli olarak yeniden yaratan ve değiştiren doğadan güç alan Şaman, animist, otacı, iyileştirici, ruh dünyasıyla bağlantı kuran ayinlerinde kurban, süt, su, ateş ve güçlü hayvanların tüylerini, kemiklerini, boynuzlarını, kafatası, deri ve postunu kullanan, gelecekle ilgili öngörü oluşturabilen, ölen kişilerin ruhlarını özgürleştiren özel kişilerdir. Toplum içerisinde bireyi, rol, statü, görev ve durumuyla ilgili ip uçları veren giysi, temel insan ihtiyaçlarından biri olan örtünmenin ötesinde; sosyal statüsü ve görevleri ile kişiyi bulunduğu toplumda ön plana çıkarır.Bu bağlamda Şamanın da giysisi, başlığı, başkalaşma aracı olarak maskesi, davulu, tokmağı, asası gibi diğer nesneler ve üzerindeki sembollerle adeta kişiliği tamamlanır. Paleolitik Dönem insanının 40,000-50,000 yıl önce Kore Yarımadası’nda yaşamaya başladığı tahmin edilmektedir. Kadim Türk topluluklarındaki gibi Kore’de de müzik ve dansı dinsel amaçla kullanan Şamanik kültürün izlerini göstermektedir. Bu çalışmada Şamanik ritüellerde Türk kültüründeki adıyla Kam ile Kore Şamanın giysi ve unsurlarının benzeşen ve ayrılan örnekleri analiz edilmiştir.
Keywords
Abstract
Shaman (Kam) and shaman believing in the oldest findings of Kadim Turkish Cultural Revolution exist in different geographies, but in the same basic but very different forms. The shaman, who takes power from nature, constantly recreates and transforms itself out of human activities, and uses it in his sacred, milk, water, fire and strong animals' hair, bones, horns, skulls, are the special people who liberate the souls of the deceased, who can foresee the future. Beyond the covering that is one of the basic human needs, the clothing that gives clues about the individual, role, status, duty and status within the society; social status and duties, and the society in which he or she is a person. In this context, the shaman's personality is almost complete with the clothes, the title, other objects such as masks, drumsticks, It is estimated that the Palaeolithic period started to live on the Korean Peninsula 40,000-50,000 years ago. As in the Turkish communities, Kadim shows traces of shamanic cultures using music and dance for religious purposes in Korea. In this study, the shamanic rituals analyzed the similar and separated examples of the clothes and elements of Kam and Korean shaman in Turkish culture.
Keywords
- Bayat, F. (2006). Ana hatlarıyla Türk şamanlığı. İstanbul: Ötüken Yayınları.
- Beydili, C. (2005). Türk mitolojisi ansiklopedik sözlük 1. Bs. (E. Ercan, Çev.). Ankara: Yurt Yayınları.
- Çoruhlu, Y. (2011). Türk mitolojisinin ana hatları 4. Bs. İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
- Davletov, T. B. (2007). Kamlık inancında kam (şaman) ve kümelenme geleneği üzerinde, yaşayan eski Türk inançları bilgi şöleni. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları.
- Eliade, M. (2014). Şamanizm 3. Bs. (İ. Birkan, Çev.). Ankara: İmge Kitabevi.
- Eliade, M. (1964). Shamanism: Archaic techniques of ectasy. New York.
- Ersoy, R. (2005). Kadın kamlardan göçerevli Türkmenler’de “ebelik” kurumu’na dönüşüm. Erişim adresi: http://turkoloji.cu.edu.tr/HALKBILIM/ruhi_ersoy_ebelik.pdf E.T. 08.05.2018
- Genç, R. (1997). Türk inanışları ile milli geleneklerinde renkler ve sarı, kırmızı, yeşil. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını.
- Güngör, H. ve Köylü, B. (2014). Türk halk inanışları ders notları. Kayseri
- Güngör, H. (2010). TDV İslam ansiklopedisi. 38: 325-328
- Güner, Y. O. ve Oyman, N. R. (2017). Şaman giysi ve unsurları üzerlerinde kullanılan semboller (Yüksek Lisans Tezi, SDÜ- GSE).
- Heyet, C. (1996). Türklerin tarihinde renklerin yeri. S. Tural ve E. Kılıç (Yay. Haz.). Nevruz ve renkler İçinde (s. 55-61). Ankara: TDK Yay.
- Hoppal, M. (2003). Postmodern çağda şamanizm. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 3(4).
- Işık, R. (2004). Türklerde ağaçla ilgili inanışlar ve bunlara bağlı kültler. Fırat Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9(2).
- İnan, A. (2013). Tarihte ve bugün şamanizm materyaller ve araştırmalar 7. Bs.. Ankara: Tarih Kurumu Yayını.
- Kaplan, M. (1958). Oğuz Kağan Destanıİle Dede Korkud Kitabında Eşya ve Aletler. Janos Eckmann vd. (Yay. Haz.). Jean Deny Armağanı içinde (s. 135-161). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
- Kendall, L. (1984). Korean shamanism. Women's ritesand a Chinese comparisoni. Senri Ethnological Studies, 11.
- Kore Kültür, Spor ve Turizm Bakanlığı, Kore Kültür ve Enformasyon Ajansı. (2015). Kore gerçeği, Güney Kore, dünü ve bugünü.
- Küçük, S. (2010). Eski Türk kültüründe renk kavramı. Bilig, 54, 185-210.
- Lee, J. J. (1973). Concerning the originand formation of Korean shamanism. Brill, Numen, 20(2). http://www.jstor.org/stable/3270619. E.T. 10.12.2017
- Lee, J. Y. ( 1973). Concerning the originand formation of Korean shamanism. Brill, Numen, 20(2) .
- Lee, N. (2011). Kore gerçeği. Kore Kültür, Spor ve Turizm Bakanlığı.
- Liu, D.S.(1975). The History and Structure of Korean Mu-religion (Korean). Seoul: Yonsei University Press.
- Liu, D. S. (1975). The history and structure of Korean Mu-religion (Korean). Seoul: Yonsei University
- Oh, E. ve Jo’rayev, M. (2017). Türk Kahramanlık destanlarında şaman etkisi ve Kore destan geleneğinin anlaşılması için bir giriş. Millî Folklor, (29), 114.
- Rhi, B. Y. (1965). The phenomenology and psychology of Korean shamanism. Contemporary philosophy book series, 7.
- Ögel, B. (1998). Türk kültürünün gelişme çağları. İstanbul.
- …………..(1995). Türk mitolojisi C. II. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
- Radloff, W. (2012). Türklük ve şamanlık 3. Bs. (A. Temir, T. Andaç ve N. Uğurlu, Çev.). İstanbul: Örgün Yayınları.
- Sııkala, A. L. and Hoppal, M. (1992). Studies on shamanism. Budapest.
- Okladnikov, A. (1955). Neoliti ibronzovyivek pribaikala Vol: III. Moskva.
- Uzuner, B. (2013). Uyumsuz Defne Kaman’ın maceraları su 2. Bs.. İstanbul: Everest Yayınları.
